Bugünkü yazımıza bir kıssa ile başlayalım.
Hz. Mevlana bir gün eve gelir, oğlunu üzgün görür. Sebebini sorar. Oğlu: “Hiç…” der. Hz. Mevlana dışarı çıkar. Kapıda asılı bir kurt postu vardır, onu alır üstüne giyer ve oğlunun yanına gelir. Ellerini havaya doğru açıp kurt gibi ulumaya başlar.
Oğlu babasının bu haline bakıp güler.
Hz. Mevlana:
“Evladım, gördün mü?” der. “Dünya dertleri de işte böyledir. Kurt, aslında korkutucu bir hayvandır. Ama sen o postun arkasında babanın olduğunu bildiğin için korkmadın ve güldün. İşte bütün dertlerin arkasında da Rabbinin bir hikmetinin olduğunu bil ve korkma, üzülme. Ona güven.”
Madem, dünya dertlerinin dünyada yaşadığımız süre içerisinde bir sonu yok, sonlanacağı bir tarih yok, gençlikte de orta yaşlılıkta da yaşlılıkta da gelip bizi bulacak, ölüm gelip bizi bulana kadar o zaman bu dertlere, sıkıntılara, musibetlere karşı nasıl bir duruş sergilememiz gerekiyor?
Kimilerimiz musibet gelip kendisini bulunca “Rabbim ben senin iyi bir kulundum, beni mi buldun?” der. Rabbini suçlar, adeta Rabbiyle kavga eder, O’na isyan eder, savaş açar.
Kimilerimiz başına gelen musibetleri kaldıramaz, kendini iyice salar, battı balık yan gider, der. İçki kumar derken iyice bataklığa gömülür.
Kimilerimiz de güldürenin de ağlatanın da gül verenin de diken verenin de bal verenin de zehir verenin de Allah (cc) olduğunu bilir. Başına bir musibet gelince sabır, tevekkül ve dua ile O’na yönelir. Zamanla bu musibetin yerini feraha, selamete bırakacağını bilir. Belirli bir süreliğine misafir olarak gelen bin bir hikmeti içinde barındıran musibeti en güzel şekilde ağırlamasını başarabilir.
Ayetler ve hadisler üzerinde düşünür, dayanak ve yardım noktası büyük olduğu için musibetlerden güçlenerek çıkar.
“Eğer Allah sana bir zarar dokundurursa, onu yine O’ndan başka giderecek yoktur. Eğer sana bir hayır dilerse, O’nun keremini geri çevirecek de yoktur. O, hayrını kullarından dilediğine eriştirir. Ve O bağışlayandır, esirgeyendir.” (Yunus, 107)
Ümmü Seleme’nin (r.a.) naklettiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
“Birinizin başına bir musibet/acı bir şey geldiği zaman, ‘Biz Allah’a aidiz ve biz O’na döneceğiz. Allah’ım! Başıma gelen musibetin/acının mükâfatını senden bekliyorum, bundan dolayı bana ecir ihsan et, benim için onu daha hayırlısıyla değiştir.’ desin.”
Tekdüze bir hayat yok, hem bana yok, hem sana, hem ona, onlara. İnsan neşe ve üzüntü arasında gidip gelir. Bazen neşeli, mutlu bazen de üzüntülü, stresli olur. İkisini de eşit görebilmek güçlü bir iman, ruh, derinlik, basiret, feraset gerektirir.
Niyazi-i Mısrî bize ne söyler?
Lütf-u kahrı şey-i vahid bilmeyen çekti azap,
Ol azaptan kurtulup sultan olan anlar bizi
(Kahır ve lütuf tecellilerinin her ikisini de Hak’tan gelen tecelliler olduğunu bilmeyen ve bunlar arasında fark gören bir kul, bu dünyada azap çeker. O azaptan kurtularak vahdete ulaşan Hakkın tecellilerini idrak eden bir kul ise sultan olur. Ancak o makama erişenler bizi anlayabilir.)
Barış Manço’nun “Senden Öte Benden Ziyade” şarkı sözü insanın kendi üstündeki bir güce sığınmasının gerekliliğini anlatır ve kışın zamanla bahara tebeddül ettiğine vurgu yapar.
…
Sabret, gönül, sabret sakın isyan etme
Bir gün elbet bitecek bu çile, isyan etme
Dört kitaptan başlayalım istersen, gel, söze
Orda öyle bir isim var ki kuldan öte, kuldan ziyade
Onu düşün, ona sığın o senden öte, benden ziyade
Bir sabah elbet güneş de doğacak penceremde
Ama bil ki ateşin hâlâ yanacak yüreğimde
Gözyaşlarım akıp gidecek selden öte, selden ziyade
Bir canım var vereceğim maldan öte, maldan ziyade
…
Bu dünyada kul, halden hale evrilir; sağlıklıyken hasta, zenginken fakir, itibar sahibiyken itibarını kaybedebilir. Bu dünyada kimseye garantili bir gelecek yok. Yine başka bir şarkı sözünde denildiği gibi “Yiğit muhtaç olmuş kuru soğana. Bilmem söylesem mi, söylemesem mi? gibi hallere düşebilir.
Gerçek dost ve yardımcı Rabbimizdir ve her şey O’ndandır ve O’na döner. O’nun dışında bağlandığımız sevgi ve muhabbetini unutturan her şey zamanı gelince bizi yaralamaya başlar.
Hz. Mevlana:
“Asıl yâr Yaradan’dır gerisi yaralayandır.”
Başımıza gelen musibetlerin arkasındaki Rabbimizi görmemiz gerekir. Eğer kuldan Ahmet’ten, Mehmet’ten, Ayşe’den, Fatma’dan bilirsek musibet en az ikiye katlanır ve süresi uzar. O musibet bizi yaralar ve yaranın tedavisi zor olur.
Musibete maruz kalan bir kişi, bu musibeti yanlış yorumlarsa işin içinden çıkamaz. Kendini suçlar, başkalarını suçlar, hakka ve halka savaş açar, bağırır çağırır sızlanırsa musibet onu yer, bitirir; zihni ve gönlü elem, gam içinde kalır.
İmam Gazalî şöyle der:
“İnsanlara ve özellikle dünya ehline halinden şikâyet etme. Sonra Allah seni onlara bırakır, perişan olursun.”
Allah’ı kullara şikâyet etmek sızlanmak isyan etmek musibetten elde edeceğimiz kazanımı yok eder.
Bazen dost görünenler içten içe sevinir halinize de siz bilemezsiniz.
Daha önce aklımda kalan galiba Şeyh Sadi-i Şirazi’ye ait olan bir sözde:
“Halden anlamayan insanlara halinden bahsetme yüzüne karşı vah vah derler, arkandan oh oh çekerler.”
Rabbimiz âlimdir, her şeyin bilgisi onun yanındadır. Kahır da lütuf da O’nun istemesiyledir. Başımıza gelen musibetlerin çoğunda ise bizim şahsi hatalarımızın, günahlarımızın, taşkınlıklarımızın, azgınlıklarımızın rolü büyüktür.
Aksaray’daki Somuncu Baba Türbesindeki şu beyit gözüme ilişmişti.
Ne kahrı dest-i âdâdan, ne lûtfu âşinâdan bil,
Umûrun Hakkʼa tefvîz et, Cenâb-ı Kibriyâʼdan bil.
(Ne başına gelen belâ ve musîbet gibi kahır tecellîlerini düşman elinden bil, ne de karşılaştığın iyilik ve güzellik gibi lûtuf tecellîlerini dostlarından bil! Sen işlerini Allâh’a havâle et ve her şeyin Allah’tan geldiğinin farkında ol!..”)
Biz insanlar ölümlü ve faniyiz. Başımıza gelen musibetlerin en önemli sebebi ise Rabbim bizi güzelleştirmek istiyor. Yanlışlarımızdan döndürmek için şefkat tokadı vuruyor. Kendine gel, sınırı aştın, diyor. Sen benim kıymetli bir eserimsin, ahiretin elmaslarını misafir olduğun dünyanın kırılacak şişelerine değişme, diyor. Fani dünyaya iyice daldın, taptın ayıl, diyor. Cennet temiz olanların yeri, diyor.
Hüdâyî Hazretleri bize ne söyler?
Mülk-i Süleyman ile taht-ı İskender hani?
Bildin ise bunları fânîye rağbet neden?
Sakın kader deme kaderin üstünde bir kader vardır
Ne yapsalar boş göklerden gelen bir karar vardır
Gün batsa ne olur geceyi onaran bir mimar vardır
Bu bilinçte olup kadere teslim olabilmek ve hakkıyla Rabbimize güvenebilmek,
Hiç kimse yok kimsesiz
Herkesin var bir kimsesi
Kimsesiz kaldım medet
Ey kimsesizler kimsesi.
Bir annenin şefkatinden kat kat daha fazla olan tek ve gerçek sahibimiz olan Rabbimize dua edebilmek,
Orda öyle bir isim var ki kuldan öte, kuldan ziyade
Onu düşün, ona sığın o senden öte, benden ziyade
diyerek her şeyden öte ve güçlü olan bir Rabbimizin olduğunu bir an bile aklımızdan çıkarmamak bizi güçlü kılar, başımıza gelen musibetleri küçültür. Bedenen güçlü, zeki, zengin, çevresi geniş insanlar değil iman, ruh, teslimiyet, tevekkül, sabır, şükür bakımından güçlü insanlar musibetlerin altında ezilmez, daha arınmış ve güçlü bir şekilde hayatlarına devam ederler.
ALİ ALTAYLI
