Toplumsal çözülmeyi arttıran, lüks ve konfordur. Tüketim çılgınlığının fazla olduğu toplumlarda insanlar dış kazanımlarıyla ön plana çıkmaya çalışır. Bindiği araba, oturduğu ev, yaptığı iş, giyim kuşam ve takıların marka olması bireyin, ailenin dürüstlük, ahlak ve manevi derinliğinden çok daha önemlidir. Dış kazanımla varlığını ispat etme çabası haset hastalığını hortlatır, insanlar çıkar için birbirine yaklaşmaya çalışır, gerçekte birbirlerini sevemezler. Üreticilerin azalması, tüketicilerin çoğalması sadece kendi gemisini kurtarmaya çalışan bireyleri çoğaltır; toplumsal faydayı düşünen insanları azaltır.
*
İnsanların müminlere düşmanlık bakımından en şiddetlisini her halde Yahudilerle müşrikler bulacaksın… diyor, Rabbimiz Kutsal Kitabımız Kuran-ı Kerim’de. Yahudiler, insanlık âleminin yüz karası. Kandan beslenen, yeryüzünü kana bulayan bir cani güruhu. Bizim zayıflığımız, sessizliğimiz, onların sadece iştahını açıyor, zulümlerini arttırıyor.
*
Dünya ne acayip bir imtihan yeridir. Kimi bal kovanında yaşar, şikâyet eder. Kimi çöp kovalarından malzeme toplar, o günkü rızkını kazanıp evine ekmek götürebildiği için şükreder. Bu dünyada herkesin imtihanı farklı farklıdır. Kimi varlıkla kimi yoklukla kimi sağlıkla kimi hastalıkla.
*
Özü güzel olanın yüzü güzel olur. Dili güzel olanın güneşli günleri çok olur, çevresi kalabalık olur. Gözü ahlaklı olanın mertebesi yüce olur. Kulağına her girdiyi kabul etmeyenlerin kalbi rahat olur. Aklını felsefeyle değil, vahiyle yıkayanların dinginliği, huzuru, çözüme yönelik adımları çok olur.
*
Boşanmaların dünya genelinde artmasının sebebi kırsaldan kente gücün hızlanması, dini değerlerin ve geleneğin tutuculuğunun zayıflatılması, kadının para noktasında kocasına muhtaç olmaması, aşırı özgürlük, serbestliğin verdiği konfor, sosyal paylaşım sitelerinin ve dizilerin ahlaki erozyona neden olmasıdır.
*
Kötü alışkanlıklardan bir türlü kurtulamamış ve size verdiği zarardan pişmanlık duymayan, hatta seni de kendisine benzetmeye çalışan insanlarla dostluk kurmaktan yalnız kalmak ve hayvanlarla dost olmak daha iyidir. Zira dünyada iyi insan çoktur yalnız kalınacak mekânlarda, hayvanlar da.
*
Nasıl ki, gemiye ve uçağa gereğinden fazla yük yüklemek ani batma, düşme gibi sorunlara neden olursa insanda da ifrat derecesindeki öfke, şehvet, kin, şüphe, evham, haset, ego, gösteriş, narsistlik, kıskançlık, mal mülk peşinde hırsla koşmak onu batırır, düşürür de haberi olmaz.
*
Çevrenizde size iyi gelen insanları çoğaltın. Daima karanlığı gösteren, yük olan, haset edenleri değil; aydınlığı gösteren, yük alan ve zihni, özü, gönlü geniş olanı çoğaltın. İnsan insana çıkmaz sokak olmamalı; yol göstermeli, derde şifa olmalı, yaraya merhem, en iyi terapist.
*
Bir erkek ya da kadın ağzından, gözünden ve kulağından girenler konusunda hassas olmazsa huzur ve dinginliğe hasret kalır. Dilinden çıkana dikkat etmezse de yalnızlaşır, ruhsal olarak gerginleşir ve söyledikleri er geç unuttuğu bir zamanda kendisine döner.
*
Bu içinden geçtiğimiz hayatın iki ayağı var: Şükür ve şikâyet. Şükür duygusuna yatırım yaptığımızda, azlardan olmayı başarabildiğimizde hayatımızdaki en küçük güzellikleri bile çoğaltarak Rabbimizden razı olduğumuzda hayat bize kolaylaşıyor. Devamlı şikâyet halinde olduğumuzda ise hayat bizim için yokuşa doğru akar ve zorlaşır.
*
Spor salonları, güzellik merkezleri bedeni kutsallaştırmış; dışı, kalıbı öne çıkarmış, özü ve kalbi ihmal etmiştir. Fit birey akımı, dışı kutsamış; tek derdi kilosu olan bireyleri çoğaltmış, ruhu, geleneği, dini geri plana atmıştır. Hedonizme hizmet eden bu düşüncede önemli olan görünmek, gözlere kendini servis etmek ve toplumun, modanın istediği adam olmaktır.
*
Bir hanımefendi şöyle diyor: Hangi programı açsam insanlar birbirine çemkiriyor, birbirleriyle kavga ediyor. RTÜK ne diye Türkiye’nin ahlaksızlaşmasına izin veriyor? Sorduğumda reyting yapıyor, diyorlar. İyi diziler niye azaldı, gibi sorularla günümüz Türkiye’sindeki ahlâk sorununa değiniyor.
*
Günlük tüketen, üretmeyi sevmeyen var olanı harcayan, her gün alışveriş merkezlerini ziyaret edip zaman öldüren bireyler, geçici bir mutluluk devşirseler de en büyük sermayeleri olan zamanlarını ve ömürlerini heder ederler. Yavaş yavaş izzetlerini kaybederler, fakir düşerler.
*
Çocuklar ne kadar da temiz, nur yüzlü, doğru sözlü. Ebeveynlerine güvenleri tam, bizim gibi hırsla rızık peşinde koşmuyorlar. İçten pazarlıklı yönleri ve maskeli yüzleri yok, sevdiklerine tam bağlanıyor, yaklaşıyorlar; sevmediklerini sever gibi yapmıyorlar. …mış gibilerle onların işleri yok. Kin, öfke ve inatları devamsız, barışmak için gayretleri çok. Biz yetişkinlerin çocuklardan öğreneceği çok şey var.
*
Birlik ve beraberliğin, sevgi ve muhabbetin uzun sürecek güzel günlerin, ayların, yılların önündeki en büyük engel, “ben senden daha iyiyim, daha zekiyim, daha bilgiliyim, daha güçlüyüm, daha güzelim, daha zenginim” gibi nefsin hoşuna gidecek telkinler gurur, kibir ve egonun fısıldamalarıdır.
ALİ ALTAYLI
